Na podstawie badań przeprowadzonych i opisanych przez Janinę Piotrowską-Jastrzębską, Marię Jolantę Piotrowską-Depta, Marię Borawską, Macieja Kaczmarskiego, Renatę Markiewicz i Katarzynę Hukałowicz, opublikowanych w 2004 r. w czasopiśmie „Nowa Pediatria” ustalono, iż „we włosach u dzieci z alergią, zawartość miedzi była wyższa a cynku niższa w odniesieniu do grupy kontrolnej”. Jak czytamy w artykule: „Badanie obejmowało grupę 42 dzieci w wieku od 2 miesięcy do trzech lat, gdzie średni wiek wynosił 15 miesięcy. W zależności od typu obrazu klinicznego choroby, dzieci były podzielone na trzy podgrupy. Grupa I – z przewagą objawów skórnych (24), grupa II – z przewagą objawów żołądkowo-jelitowych (12), grupa III – z przewagą objawów alergicznych ze strony układu oddechowego (6). Grupę kontrolną stanowiło 31 zdrowych dzieci w tym samym wieku. Zawartość pierwiastków śladowych we włosach dzieci oznaczono z wykorzystaniem metody spektrofotometrii absorpcji atomowej.”
Wiadomo, iż pierwszym objawem choroby alergicznej jest najczęściej alergia pokarmowa, która coraz częściej pojawia się w wieku rozwojowym. Często alergia pokarmowa u dziecka może być zapowiedzią kolejnych chorób alergicznych już w wieku dorosłym. Dlatego ważne jest, aby jak najwcześniej eliminować z diety szkodliwe pokarmy, a zastępować je składnikami, których w alergii występują częste niedobory. Możemy zaliczyć do nich nienasycone kwasy tłuszczowe i mikroelementy. Skąd mamy jednak wiedzieć, jakich składników odżywczych brakuje naszemu dziecku?
Jak słusznie zauważyli autorzy badań: „Oznaczanie biopierwiastków takich jak: cynk, miedź, mangan, selen i innych u dzieci z alergią pokarmową nie należy do badań rutynowych i nie jest powszechnie stosowane w postępowaniu klinicznym czy opiece ambulatoryjnej. Dlatego wiedza na temat zawartości mikroelementów u dzieci ze schorzeniami alergicznymi jest niewystarczająca.”
W tym miejscu nie sposób nie zauważyć i podkreślić użyteczności badania analizy mineralnej włosów EHA, która z dużo większą dokładnością niż badanie krwi czy moczu określa poziomy nie tylko cynku i miedzi, ale również pozostałych, istotnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu składników mineralnych. Co ważne, opisuje również stosunki par pierwiastków, które są istotne dla określenia kondycji organizmu. Zasadność przeprowadzenia badania EHA zdaje się być jeszcze bardziej zasadna, gdy czytamy dalej w artykule: „Przewlekły przebieg kliniczny alergii pokarmowej, jej wielonarządowa manifestacja jak również terapia dietą eliminacyjną stwarzają potrzebę szczególnie wnikliwej oceny stanu odżywienia tych pacjentów. Dotyczy to także obiektywnej analizy zasobów mineralnych, w tym zawartości pierwiastków śladowych u tych chorych.”
Badanie EHA pozwala na wykrycie specyficznych niedoborów składników odżywczych u dzieci z alergią pokarmową i dobranie odpowiedniej terapii uzupełniającej. To bardzo ważne, gdyż dzieci te mają większą skłonność do występowania braków w odżywieniu organizmu. Właśnie z tego względu ich dieta musi podlegać szerszej kontroli i bardziej precyzyjnym doborze spożywanych pokarmów, niż u dzieci zdrowych. Dużo łatwiej dobrze wykonać to zadanie, kiedy mamy w ręku „instrukcję postępowania”, jaką bez wątpienia jest wynik analizy mineralnej EHA.
Cynk i miedź są ważnymi mikrolelementami, które poprzez udział w reakcjach immunologicznych i zapalnych mogą wpływać na przebieg chorób o podłożu alergicznym. Ich rola jest szczególnie ważna w pierwszych latach życia dziecka, kiedy mają miejsce intensywne procesy wzrastania i rozwoju. Co jeśli zabraknie tych cennych minerałów? Wymieńmy za autorami badań: „Niedobory cynku w organizmie manifestują się zaburzeniami w obrębie różnych narządów i układów. Mogą powodować zahamowanie procesów wzrastania dziecka, opóźnienie wieku kostnego i dojrzewania płciowego, niedokrwistość, zaburzenia funkcji układu nerwowego, upośledzenie widzenia w mroku, brak łaknienia, zaburzenia odczuwania smaku, objawy patologiczne w obrębie skóry, skłonność do zakażeń (głównie grzybiczych). Niedobór cynku prowadzi do osłabienia procesów immunologicznych przez hamowanie syntezy immunoglobulin (A, M, G) i proliferacji limfocytów. Wykazano, że zaprzestanie karmienia piersią i niedostateczna podaż cynku w diecie niemowlęcia/dziecka może prowadzić do atrofii grasicy, skłonności do zakażeń i występowania alergicznych objawów skórnych. Cynk poprzez konkurencyjne działanie w stosunku do metali ciężkich takich jak ołów, kadm pełni ochronną rolę w przypadkach środowiskowego narażenia organizmu na te pierwiastki toksyczne. Potwierdzeniem tej opinii są badania wykazujące, że zwiększona podaż cynku w pożywieniu wpływa hamująco na wchłanianie ołowiu. Miedź bierze natomiast udział w procesach erytropoezy przez tworzenie hemu i dojrzewanie erytroblastów; wpływa także na powstawanie trombocytów. Obecność miedzi jest również niezbędna w tworzeniu mieliny, w procesach osteogenezy, syntezie kolagenu i elastyny oraz w procesach immunologicznych.”
MATERIAŁ I METODA
Jak pisaliśmy wcześniej: „Badania przeprowadzono u 42 dzieci (29 dziewczynek i 13 chłopców) z różną postacią kliniczną alergii pokarmowej. We wstępnym okresie choroby pobierano 3-4-centymetrowe odcinki włosów odcinając je nad skórą głowy. (…) Grupę kontrolną stanowiło 31 zdrowych dzieci w tym samym przedziale wiekowym.”
WYNIKI I OMÓWIENIE
Autorzy badań wykazali m.in.: „że średnia zawartość cynku we włosach dzieci z alergią pokarmową była nieznacznie niższa w porównaniu z analogiczną wartością w grupie dzieci zdrowych. (tab. 1).” W przypadku miedzi: „wykazano istotnie wyższą średnią zawartość miedzi we włosach dzieci z alergią pokarmową w porównaniu do uzyskanej wartości tego biopierwiastka w grupie kontrolnej (tab. 2).”
Wyniki przeprowadzonych badań wykazały również, że w każdej postaci klinicznej alergii pokarmowej (w grupie I – z przewagą objawów skórnych, w grupie II – z przewagą objawów żołądkowo-jelitowych oraz w grupie III z przewagą objawów ze strony układu oddechowego) były dzieci, u których we włosach występował znaczny deficyt cynku. (tab. 4)
Jeśli mowa o miedzi: „Najniższą średnią wartość miedzi stwierdzono u dzieci, które manifestowały objawy alergiczne głównie z przewodu pokarmowego. W tej grupie stwierdzono jednocześnie najwyższe średnie wartości cynku.”
Jak podają autorzy artykułu, podsumowując swoje badania: „obniżone wartości cynku, a podwyższone miedzi we włosach dzieci z alergią są jednocześnie potwierdzeniem wyników uzyskanych przez innych autorów. Di Toro i wsp. wykazali istotnie niższe wartości cynku we włosach dzieci z chorobami alergicznymi, w porównaniu do dzieci zdrowych, natomiast zawartość miedzi była znacząco wyższa u tych dzieci w porównaniu ze zdrowymi. Podobne wnioski zawierają prace David i wsp., Goldey i WSP.. W pracy autorstwa Hambridge´a i wsp. 35% badanych dzieci z chorobami alergicznymi demonstrowała obniżony poziom cynku we włosach. Badania dotyczące tego zagadnienia w populacji dzieci polskich przeprowadzili Krośniak i wsp., którzy badali 98 dzieci w wieku szkolnym, stwierdzając niższą zawartość cynku we włosach dzieci z chorobami alergicznymi w porównaniu do dzieci zdrowych. (…) Także Di Toro i wsp. oraz Sinha i Gabrieli obserwowali wyższą zawartość miedzi we włosach dzieci z chorobami alergicznymi w porównaniu ze zdrowymi. Badacze włoscy zwracają uwagę na znacząco wyższy poziom miedzi zarówno we włosach dzieci z astmą, jak i z atopowym zapaleniem skóry, w porównaniu do dzieci zdrowych.”
Czy wykonać badanie EHA?
Jak pokazują wyniki badań – warto to zrobić:
„Wyniki przeprowadzonych badań własnych, stwierdzające tendencję do występowania niedoboru cynku u dzieci z chorobami alergicznymi już we wstępnej fazie choroby, wskazują na potrzebę monitorowania zasobów mikroelementów u tych dzieci. Pozwoli to na wczesne wykrycie tych niedoborów i ich korektę poprzez uzupełnienie leczniczej diety eliminacyjnej o celowaną substytucję tymi mikroelementami.”
wykorzystano fragmenty:
Janina Piotrowska-Jastrzębska, Maria Jolanta Piotrowska-Depta, Maria Borawska, Maciej Kaczmarski, Renata Markiewicz, Katarzyna Hukałowicz, Ocena zawartości cynku i miedzi we włosach dzieci z różną manifestacją kliniczną alergii pokarmowej, „Nowa Pediatria”, 2004 : 8, nr 1 z. 35, s. 13-17.
